Centrum Szkolenia Bramkarzy
ul.Odrzańska 47
55-002 Łany
e-mail : csb@poczta.fm
Wiadomo, że bramkarz musi być wysoki ale wysoki to pojęcie względne. Dla jednego wysoki oznacza 185 cm, a dla drugiego 195 cm. Wybór najlepszego bramkarza na świecie również nie ma jednej odpowiedzi, za którą wszyscy się podpiszą. Przyjmujemy, że wysoki to 186 cm, choć mam świadomość, że wiele osób uzna to za zbyt małą wartość aby określić ją mianem wysoki. Najdroższy obecnie bramkarz świata – Kepa Arrizabalaga mierzy 186 cm zatem przyjmujemy tą granicę jako najniższą wartość pod definicją wysoki.
Czołowe ligi w Europie pokazują, że bramkarze poniżej 186 cm mogą z powodzeniem grać na najwyższym europejskim a co za tym idzie światowym poziomie. W przeszłości przez ponad dekadę znakomitym przykładem był Iker Casillas, który w futbolu wygrał wszystko co najcenniejsze (Liga Mistrzów, Mundial, Euro i wiele innych). Casillas ma 182 cm, jeśli sięgniemy jeszcze dalej wstecz to podobne laury zdobywał jeszcze niższy bramkarz. Fabian Barthez miał swoich zwolenników i krytyków i zaledwie 180 cm i nie przeszkodziło mu to w wygraniu Mundialu (1998) i Euro (2000). Obaj oczywiście jako bramkarze nr 1 swoich reprezentacji.
Jako ciekawostka przedstawimy postać z bardzo odległych czasów
Jack Robinson to angielski bramkarz, którego większość fanów futbolu z pewnością nie kojarzy natomiast każdy słyszał o stwierdzeniu „robinsonada” jako zobrazowaniu interwencji bramkarskiej w czasie której bramkarz odbija lub łapie piłkę będąc w locie. Geneza powstania określenia ROBINSONASA nie odgrywa to wielkiej roli. Po prostu Jack był pierwszym zawodnikiem na tej pozycji, który zaczął posługiwać się techniką wcześniej przez nikogo nie stosowaną (w początkowych latach rozwoju futbolu bramkarze bronili głównie nogami). Dlaczego zatem moje wspomnienie o Jacku ? Ze względu na wzrost, który nie był jego atutem bo mierzył zaledwie 180 cm, natomiast z perspektywy czasu należy go uznać za postać, która zrewolucjonizowała pozycję bramkarza w piłce nożnej tak jak wiele lat później Peter Schmeichel czy Manuel Neuer.
Z pewnością można stwierdzić, że od tego czasu w piłce wiele się zmieniło i oczywiście to racja ale ostatnie lata w europejskim futbolu to dominacja Realu Madryt z Keylorem Navasem w bramce – 185 cm. Wygrać 3 razy z rzędu najważniejsze trofeum w Europie jeszcze nikomu się nie udało – Navas jest pierwszym bramkarzem który tego dokonał i śmiem twierdzić że mogę osobiście nie doczekać kolejnego bramkarza, który powtórzy ten wyczyn.
Analizując wzrost bramkarzy w 4 topowych ligach w Europie (Premier League, Bundesliga, La Liga i Serie A) łatwo zauważyć, że w tym granie znajduje się spora grupa niskich bramkarzy, jeśli przyjmiemy 185 cm jako niską wartość dla zawodnika na tej pozycji.
Premier League : 12 bramkarzy poniżej 186 cm (3 podstawowych) :
185 : Bravo (City) , Schmeichel (Leicester), Pickford (Everton), Cumming (Chelsea), Grimshaw (City)
184 : Ryan (Brighton)
183 : Vorm (Tottenham), Legzdins, (Burnley), Kovar (United), Anang (West Ham)
182 : Steer (Aston Villa)
180 : Kelleher (Liverpool)
17 % wszystkich bramkarzy
Bundesliga : 5 bramkarzy poniżej 186 cm (2 podstawowych):
185 : Zingerle (Paderborn 1), Ozcan (Bayer), Huth (Paderborn)
183 : Sommer (M’gladbach), Sippel (M’gladbach)
7 % wszystkich bramkarzy
La Liga – 19 bramkarzy poniżej 186 cm (3 podstawowych):
185 : Reina (Mallorca), Soriano (Leganes), Domenech (Valencia), Dos Santos (Atletico), Rebollo (Betis), Cardenas (Levante), Aaron (Granada)
184 : Fabricio (Mallorca), Yoel (Eibar), Pena (Barcelona)
182 : Parera (Mallorca), Diaz (Sevilla), Chichizola, (Getafe) Fernandez (Levante)
180 : Masip (Valladolid ), Martinez (Osasuna), A.Lopez (Espanyol)
179 : Alvarez (Celta), Castro (Alaves)
27 % wszystkich bramkarzy
Serie A – 11 bramkarzy poniżej 186 cm (1 podstawowy) :
185 : Sepe (Parma ), Ndiaye (Atalanta), Idasiak (Napoli), Berni (Inter), Berardi (Hellas) Andrenacci (Brescia)
184 : Cragno (Calgiari)
183 : Turati i Pegolo (Sassuolo), Ospina (Napoli )
181 : Cardinali (Roma)
14 % wszystkich bramkarzy
Pod uwagę należy również wziąć bramkarzy z czołowych klubów Ligue 1 (Francja) choćby dlatego, że często uczestniczą w fazach pucharowych europejskich rozgrywek, a reprezentacja Francji to obecni Mistrzowie Świata.
Bramkarze nr 1 :
PSG : Keylor Navas – 185 cm
Olympique Lyon : Anthony Lopes – 184 cm
Olympique Marsylia : Steve Mandanda – 185 cm
Źródło : https://www.worldfootball.net/
Cała trójka poniżej wartości 186, każdy z nich bramkarz reprezentacji odpowiednio : Kostaryki, Portugalii i Francji.
Najwięcej golkiperów poniżej 186 cm liczy La Liga, więcej niż 25% wszystkich bramkarzy w lidze. Tutaj też mamy przykłady zawodników nie mierzących nawet 180 cm (!!!) : Alvarez i Castro. Jak widać centymetry nie stoją na przeszkodzie by być bramkarzem w klubie jednej z najlepszych lig piłkarskich na świecie (zdaniem sporej grupy najlepszej ligi). Z całej listy zawodników 3 to gracze podstawowej jedenastki a dwóch kolejnych do tej pory zdążyło rozegrać już kilkanaście meczów w tym sezonie. Ewenementem jest RCD Mallorca, beniaminek La Liga ma w kadrze jedynie bramkarzy poniżej 186 cm : Reina, Fabricio, Parera. Jak widać Iker Casillas przetarł szlaki kolejnym pokoleniom kiperów w swoim kraju.
W Premier League gdzie wymagania w stosunku do graczy na pozycji nr 1 są najwyższe spośród wszystkich lig na całym świecie (moja i nie tylko moja opinia) znajdziemy 12 bramkarzy poniżej przyjętej wartości wzrostu, trzech z nich to podstawowi zawodnicy. Jak pokazuje analiza można zdobyć nawet tytuł Mistrza Premier League jako bramkarz pomimo ‘’jedynie” 185 cm – Kasper Schmeichel w najtrudniejszej dla bramkarza lidze świata.
Nasi zachodni sąsiedzi (Niemcy) zawsze słynęli z bardzo dobrych bramkarzy w Bundeslidze i oczywiście w reprezentacji i jestem przekonany, że tak już pozostanie na zawsze. Kluby Bundesligi mocniej stawiają na zawodników ze swojego kraju niż ma to miejsce w Premier League z różnych powodów. Widać w statystyce, że Niemcy w swoich zespołach mają mało bramkarzy poniżej 186 cm – 7%. Nie jest to przypadek i wynika z obranego kierunku w aspekcie szkolenia bramkarzy w kraju oraz z pewnością z historii niemieckich bramkarzy : Schumacher (186), Ilgner (191), Kahn (188), Lehmann (190), Neuer (193) ale są również wyjątki potwierdzające regułę Kopke (182 cm). Jednak w tej samej Bundeslidze, w której królują bramkarze powyżej 190 cm spośród bramkarzy, którzy rozegrali minimum 10 spotkań (26 kolejek) najlepszą skutecznością wykazał się Yann Sommer, uważany za jednego z najlepszych bramkarzy Bundesligi i czołowego w Europie. Reprezentant Szwajcarii mierzy ledwie 183 cm, tak jak jego klubowy konkurent na pozycję nr 1 Tobias Sippel. O 2 cm wyższy jest podstawowy bramkarz Paderborn – Zingerle, taka sama wartość jak klubowy kolega Huth i rezerwowy w Leverkusen – Ozcan.
Niscy bramkarze w Serie A wypadają statystycznie lepiej niż w Bundeslidze (14 %) ale gorzej niż w Anglii i Hiszpanii. Jedynym podstawowym bramkarzem jest Sepe z Parmy ale na uwagę zasługuje również grający często w Napoli, a wcześniej broniący barw Arsenalu (Premier League)– Davide Ospina .
Dodając do tego bramkarzy czołowych klubów Ligue 1 o których wspomniałem wcześniej możemy zauważyć, że na najwyższym poziomie nie brakuje bramkarzy z parametrami wzrostu w przedziale 183-185 cm, a w przypadku rezerwowych nawet sięgających poniżej 180 cm.
Jak sytuacja wygląda na naszym krajowym podwórku ? Zdecydowanie inaczej. W kadrach zespołów polskiej Ekstraklasy jest jedynie 2 bramkarzy poniżej 186 cm : Grobelny (Pogoń) i Woźniak (Lechia) – obaj po 185 cm. Wiadomo, że nie są to postacie dobrze znane kibicom Ekstraklasy, pewnie dlatego, że obaj jeszcze w niej nie zadebiutowali. Wszyscy pozostali bramkarze to gracze o wzroście 186 lub więcej, z naciskiem na okolice 190.
Z czego to wynika ? Z pewnością nie z przypadku. Również nie z powodu braku utalentowanych zawodników o wzroście poniżej 186 cm w Polsce. Wynika to przede wszystkich z przyjętego w wielu klubach przekonania, że bramkarz musi ‘’ mieć centymetry”. Zatem gracze o prognozach wzrostowych poniżej okolic 190 cm są po prostu skreślani na etapach selekcji w kategoriach młodzieżowych i juniorskich.
Jak pokazuje nam Premier League, La Liga, Serie A i nawet Bundesliga zawodnicy o znakomitych umiejętnościach i sprawności są w stanie pomimo braku centymetrów rywalizować na najwyższym światowym poziomie i zdobywać najcenniejsze trofea.
Oczywiście nie należy popadać w skrajność. Są granice , których nawet wybitnie uzdolnieni w innych aspektach gry bramkarza zawodnicy nie są w stanie nadrobić braków centymetrów. Jeśli mamy do wyboru zawodników o takim samym poziomie umiejętności ale jeden jest wyższy od drugiego o 10 cm to oczywista jest odpowiedź na którego z nich należy postawić. Jednak wybór nie zawsze jest tak oczywisty zwłaszcza na tej wyjątkowej pozycji na boisku.
Bardzo istotnym aspektem jest zakres zasięgu ramion zawodnika. Każdy organizm jest inny i jak pokazują przykłady bramkarze o tym samym wzroście rzadko kiedy mają identyczny zakres zasięgu ramion, a co za tym idzie możliwości do bronienia. Dlatego warto znać wartość tego zakresu przy ocenie danego zawodnika.
Aby niwelować braki w zakresach zasięgu ciała deficyty wzrostowe muszą być zastąpione innymi cechami na bardzo wysokim poziomie : umiejętności techniczne, taktyczne, motoryczne i oczywiście mentalne. Te cechy u bramkarzy wymienionych powyżej są na najwyższym poziomie.
Czy należy zatem szkolić bramkarzy nie rokujących na wzrostu okolicach 190 cm ? Odpowiedź pozostawiam każdemu/każdej z Was.
Paweł Wolfinger